لیست محتوا
آبکاری طلا چیست؟
از آبکاری برای پوشش طلای قدیمی، تزئین اشیاء، برای جلوگیری از خوردگی، بهبود و قابلیت لحیم کاری، سخت شدن، بهبود پوشش، کاهش اصطکاک، بهبود چسبندگی رنگ و تغییر رسانایی استفاده می شود. در مورد انواع طلای زرد، سفید و رزگلد در مقالات قبلی صحبت کردیم و آموختیم که برای استحکام و جلای بیشتر در این دسته از جواهرات، نیاز به آبکاری داریم و البته گاهی قطعات طلای قدیمی با هر عیاری را آبکاری می کنند و به جای طلای عیار بالا به فروش می رسانند. در این مقاله در مورد بهترین روش های آبکاری طلا صحبت خواهیم کرد و نکات جالب توجهی را مطرح می کنیم.
به طور خلاصه، قطعه ای که باید آبکاری شود در یک محلول شیمیایی حاوی فلز پوشش دهنده (به عنوان مثال طلا)، غوطه ور می شود، در این مرحله یک بار الکتریکی اعمال می شود و توسط فرآیند الکترولیز، یون های طلا به قطعه ای که آبکاری می شود، منتقل می شوند. مدت زمان باقی مانده جواهرات در محلول، ضخامت آبکاری را تعیین می کند. اگر این فرایند را بخواهیم کمی دقیق تر بیان کنیم، قطعاتی که باید آبکاری شوند از یک میله کاتد آویزان می شوند، که بار الکتریکی منفی از آن عبور می کند. قطعات متصل به میله کاتد نیز دارای بار منفی هستند. وقتی قطعات در مخزن غوطه ور می شوند، با اتصال جریان برق، قطعات طلا با بار منفی یون های مثبت موجود در محلول را به خود جذب می کنند. یون های فلزی با بار مثبت در حمام مایع غوطه ور می شوند. هنگامی که میله کاتد به داخل حمام فرو می رود، جواهرات فلزی آبکاری می شوند. از مخازن آبکاری مختلف، برای ایجاد آبکاری ها با عیار های مختلف و رنگ های مختلف فلزی استفاده می شود.
دلایل انجام آبکاری روی طلا و فلزات دیگر
انواع مختلفی از آبکاری فلز وجود دارد و در ساده ترین تعریف، آبکاری فلزات، پوشش نازکی از فلز روی فلز دیگر است. این نوع آبکاری فلزی صدها سال است که مورد استفاده قرار می گیرد و بخش مهمی از فناوری مدرن است. دلایل آبکاری فلز به اندازه انواع فلزات مورد استفاده و فرآیندهای آبکاری متفاوت است:
- مقاومت در برابر خوردگی را بهبود می بخشد
- برای سفت شدن سطح کاربرد دارد
- بهبود چسبندگی رنگ را فراهم می کند
- قابلیت پوشیدن قطعه را بهبود می بخشد
- اصطکاک را کاهش می دهد
- می تواند رسانایی مواد را تغییر دهد
- به عنوان سپر در برابر تشعشعات است
- ظاهر فلزات ارزان تر را در جواهرات بهبود می بخشد
آبکاری طلا و انواع آن
بعد از توضیحاتی که در مورد مفهوم آبکاری عنوان کردیم، شما را با آبکاری طلا آشنا می کنیم. مفهوم آبکاری طلا یعنی روکشی از طلا را بر سطح فلزات مختلف ایجاد کنیم که بر حسب نوع استفاده ای که از آنها می شود، روش های مختلفی دارد. طلا به عنوان فلزی با کاربرد های فراوان، در بسیاری از صنایع جایگزینی ندارد و بسیاری از قطعات الزاماً توسط این فلز گرانبها آبکاری می شوند. آبکاری طلا در صنعت طلا و جواهر با طلای 24 عیار و بر روی مصنوعات طلای 18 عیار انجام می شود. این کار برای براقیت و درخشان شدن قطعات طلا انجام می شود. برای آبکاری روش های مختلفی وجود دارد که در ابتدا باید فلزاتی که می توان آبکاری کرد را بشناسیم.
فلزاتی که می توان آبکاری کرد
به طور کلی همه فلزات را می توان آبکاری کرد، ولی در این میان آبکاری نقره نکاتی دارد که باید بدانید. در زمان آبکاری فلز نقره، رنگ آن کدر می شود و براقیت و درخشندگی اش را از دست می دهد. این تغییر ماهیت در ظاهر نقره به دلیل میل این فلز در ترکیب شدن با طلاست. راه حل مناسب برای مات نشدن نقره در حین آبکاری با طلا، از طریق دو مرحله ای انجام دادن این کار امکان پذیر است. در ابتدا با مس، نقره را آبکاری می کنند و بعد از آن با طلا روکش می کنند. فلزات زیادی در آبکاری فلزات استفاده می شوند. طلا، نیکل، قلع، روی، آهن روی، مس، نیکل سیاه، زینک نیکل، کروم و رودیوم فلزاتی هستند که در آبکاری فلزات مورد استفاده قرار می گیرند.
4 نکته اساسی در انجام آبکاری
1. کنترل دما
نتایج آبکاری بهترین زمانی است که دما در یک سطح ثابت و مناسب برای انواع فلز حفظ شود.
2. کنترل ولتاژ
آبکاری باید در یک سطح ولتاژ مشخص رخ دهد، که باید به شدت کنترل شود. فلزات مختلف به ولتاژ های مختلفی نیاز دارند.
3. تمیزی مایع
وان های آبکاری باید به طور مداوم فیلتر شوند تا آلودگی ها از بین برود. در صورت نگهداری صحیح می توان سال ها از وان آبکاری استفاده کرد. بعد از چند سال می توان اجازه داد آب آبکاری تا حدی تبخیر شود و باقی مانده آن، که غیر قابل تصفیه هستند را می توان به تصفیه خانه ارسال کرد تا بیشتر فیلتر شود. به این ترتیب خدمات آبکاری کارگاه ها و فرآیند شیمیایی آنها را تا آنجا که ممکن است از نظر زیست محیطی حفظ می کند.
4. تهویه عالی
برای سلامتی متخصصان آبکاری، باید تهویه خوبی وجود داشته باشد و در صورت امکان، آبکاری در یک فضای مشخص انجام شود. این چهار روش، به اطمینان از یکپارچه بودن آبکاری و کمک به دوام آن و همچنین به سلامت کسانی که این کار را انجام می دهند، کمک خواهد کرد. آبکاری یک حلقه به دلیل مالش انگشتان و دست و در اثر تماس با صابون ها و لوسیون ها، سریعتر از آویز ها یا گردنبند های طلا از بین می رود. دوام آویزی با روکش طلا، قبل از اینکه مجدداً آبکاری شود، از یک حلقه با روکش طلا بیشتر خواهد بود. اما اگر بهترین روش ها را در آبکاری دنبال کنید، بیشترین بهره را از آن خواهید برد.
بهترین روش های آبکاری طلا
فرآیند آبکاری طلا بر روی سطوح رسانای آماده شده، به صورت الکتروشیمیایی یک لایه بسیار نازک از طلای فلزی را بر روی سطح موردی که قرار است آبکاری شود، رسوب می دهد. این فرآیند می تواند برخی از خواص مورد نظر طلا را با کسری از هزینه طلای جامد به کل قطعه آبکاری شده منتقل کند. در بسیاری از موارد شما می توانید خواص مکانیکی مهم زیرلایه را حفظ کنید و از مزایای مطلوب سطح طلای در معرض دید بهره مند شوید. نمونه ای از آن، الکترودهای فولادی ضد زنگ یا مسی با آبکاری طلا برای صنعت پیل سوختی است. در این حالت می توانید استحکام یا خواص رسانایی زیرلایه و مقاومت در برابر خوردگی و یا اثر کاتالیزوری، رسانایی یا شیمیایی سطح طلا را داشته باشید. در اینجا شما را با بهترین روش های آبکاری طلا آشنا می کنیم.
1. آبکاری طلا سیانیدی (آبکاری طلا تزئینی)
این روش در کارگاه های طلا سازی انجام می شود و رایج ترین شکل آبکاری است. این نوع آبکاری برای انواع اشیاء و وسایل لوکس تزئینی استفاده می شود. ضخامت آبکاری وسایل تزئینی، قطری حدود 0.5 تا 3 میکرون دارد که در طلاسازی این ضخامت بین 0.75 تا 2.5 میکرون است. رنگ بندی در این نوع از آبکاری متنوع است و مجموعه کاملی از رنگ های طلا را از این طریق می توان بدست آورد. گاهی اشیائی با جنس های غیر طلا را با این روش با روکشی از جنس نیکل جلا می دهند و در مرحله بعد آب طلا می دهند.
2. آبکاری طلا آلیاژی
در آبکاری با این روش، پوشش و ماندگاری رنگ بهتر است و دلیل آن وجود آلودگی هوا و ایجاد لایه ای از اکسید طلا در سطح قطعه است، که باعث افزایش مقاومت آن می شود. این نوع آبکاری یا پوشش در صنعت هواپیمایی و دندانپزشکی کاربرد دارد.
3. آبکاری طلا اسیدی
این نوع آبکاری، مهمترین آبکاری با طلا است و دلیل آن در ثبات رنگ و تنوع رنگ حاصل از آن است. همانطور که از نام آن مشخص است، بصورت اسیدی انجام می شود.
4. آبکاری طلا سولفیدی
از مزیت های این نوع آبکاری، ضخامت بالای آن است. در این روش دقیقه ای 8 میکرون بر روی طلا پوشش داده می شود. این نوع آبکاری پوشش فوق العاده ای دارد و بسیار زیباست.
عوامل مؤثر در ماندگاری آبکاری طلا
ممکن است برای شما هم این پرسش پیش آمده باشد، که عمر آبکاری طلایتان چقدر است؟ در اینجا لازم است شما را با 3 عامل مؤثر در ماندگاری آبکاری طلا آشنا کنیم.
1. ضخامت آبکاری
مطمئناً هرچه ضخامت روکش طلا بیشتر باشد مقاومت، استحکاک و طول عمرش بیشتر خواهد بود. امروزه به دلیل بالا بودن قیمت فلز طلا، و با توجه به مهم بودن غلظت آن در حمام آبکاری، ایجاد این ضخامت مقرون به صرفه نیست.
2. زمانی که از آبکاری قبلی طلا گذشته
زمان نقش مهمی در ماندگاری آبکاری طلا دارد و با گذشت آن و اثر گرد و غبار ها و تأثیرات اکسیژن هوا، براقیت طلا از بین رفته و کدر می شود.
3. چه مقدار از طلای آبکاری شده استفاده می کنید
هرچه استفاده شما از قطعه طلای آبکاری بیشتر باشد، عمر آبکاری طلا کاهش یافته و حداقل هر دو ماه یکبار نیاز به آبکاری دارد. در قطعاتی مانند حلقه های ازدواج که مداوم مورد استفاده قرار می گیرند، عمر آبکاری قطعه بسیار کمتر از دیگر قطعاتی است که به ندرت پوشیده می شوند.
معنای حروف GP بر روی بدلیجات
این حروف مخفف ” Gold Plated ” و به معنای آب طلائیست که بر روی قطعه کشیده شده. البته برخی از این بدلیجات با طلای اصل شباهت بسیاری دارند.
با توجه به نکاتی که در مورد روش های آبکاری طلا ذکر شد، با انتخاب روش مناسب و دقت در افزایش عمر روکش طلا، می توانید طول عمر آبکاری را افزایش داده و از براقیت و رنگ زیبای آن لذت ببرید.
