در هنر و صنعت طلا و جواهرسازی، از گوهرسنگ های ارزشمند بیشماری استفاده می شود که در کنار فلزات گرانقیمتی چون طلا، پلاتین و نقره شاهکارهای زیبایی از جواهرات را به تصویر می کشند.
در این مقاله شما را با چند گوهر سنگ دوست داشتنی و شاید عجیب و غریب آشنا می کنیم.
یشم دوست داشتنی در صنعت طلا و جواهرسازی تا سنگ های عجیب
هیدنایت (Hiddenite)
این سنگ با نام "خواهر سنگ کنزایت" که از خانواده اسپدومن ها است، شناخته می شود. برای اولین بار در شمال کالیفرنیا کشف شده و به نام کاشف آن نامگذاری گردید.
می توان گفت این سنگ نوعی گوهر سبز رنگ، شبیه به زمرد چرب شده است که به رنگ های سبز مایل به زرد، سبز مایل به آبی و سبز زمردی دیده شده است.
نوع زمرد فام آن بسیار نادر است و گزینه ای خوب برای مجموعه داران جواهرات به شمار می آید. مانند کنزایت خیلی سخت است، اما ترد و شکننده بوده و تراش آن مشکل است.
در نتیجه به ندرت درصنعت طلا و جواهرسازی مورد مصرف و استفاده قرار می گیرد.
خواص درمانی :
این سنگ حس شنوایی، چشم ها و سازمان اعضای بدن را تقویت کرده و دردهای پشت گردن و شانه ها را آرام می کند و باعث هارمونی و تقویت رگ ها می گردد.
آیولیت درصنعت طلا و جواهرسازی
(Iolite)
سنگی غیر معمول و عجیب است و با نام دیکروئیت (Dichroite) شناخته می شود که نام معدنی آن می باشد. در رنگ شبیه به یاقوت کبود است.
این سنگ خاصیت چند رنگی (pleochroic) شدیدی دارد و سایه های زرد، آبی روشن و بنفش – آبی تیره را نمایان می سازد. در بازه ای از زمان به اسم سفایر دریایی (water sapphire) شناخته می شد که امروزه مرسوم نیست و در صنعت طلا و جواهرسازی کاربرد داشت.
این سنگ ممکن است با یاقوت کبود اشتباه گرفته شود. همان طور که گفته شد خاصیت چند رنگی شدید آن، آیولیت را از سایر سنگ ها متمایز می سازد. سختی آن5/7 بوده اما وزن مخصوص نسبتاً پایینی دارد. قابلیت لب پر شدن آن هنگام تراش ما را وادار می سازد تا مراقب آن باشیم.
معادن مهم آن در سری لانکا، برمه، ماداگاسکار، آفریقای جنوبی، کانادا و تانزانیا است. به غیر از صنعت طلا و جواهرسازی، سنگ های راف بزرگ آن هم پیدا می شود که برای کنده کاری مناسبند.
خواص درمانی :
خواص آیولیت بسیار شبیه به یاقوت کبود است و سوخت و ساز بدن را بهبود بخشیده و عملکرد آن بر قلب و کلیه ها مؤثر است. باعث فعال شدن غده هیپوفیز و سهولت در عمل هضم می شود.
بهترین رنگ جیدیا یشم در صنعت طلا و جواهرسازی
(Jade)
جید متشکل از دو گونه سنگ به نام های ژادئیت (jadeite) و نفریت (nephrite) است که نوع اول مهم تر و ارزشمند تر از دومی است. این سنگ از دیرباز مورد استفاده قرار گرفته اما سرانجام محل کشف آن حدود 300 سال پیش در کشور برمه ثبت شد و نزد اهالی شرق آسیا به خصوص چینی ها محبوب بوده است.
با این حال کشور برمه اصلی ترین منبع این سنگ است. در بازار هنگ کنگ نیز جید بسیار دادوستد می شود و نوعی از آن که کیفیت جواهری ندارد و در صنعت طلا و جواهرسازی مورد استفاده قرار نمی گیرد، در کالیفرنیا و روسیه کشف شده است.
ژادئیت به رنگ های گوناگون وجود دارد. بهترین رنگ آن سبز شفاف و روشن زمردی است.
طیف های دیگر رنگ آن زرشکی، نارنجی، قهوه ای، سیاه و سبز تیره زیتونی است. رنگ آخر محبوبیت و ارزش کمتری دارد. رنگ قرمز آن به ندرت به دست آمده و گران بهاتر از سایر رنگ هاست و در صنعت طلا و جواهرسازی کاربرد دارد.
معمولاً این سنگ را برای شبیه کردن آن به جید درجه اول رنگ می کنند. در روشی، رنگ سنگ با استفاده از اشباع کردن و روغن اندود کردن آن به وسیله صمغ زرین بهبود داده می شود،
اما سنگ به دست آمده در این فرآیند پایداری رنگ نخواهد داشت. سختی ژادئیت بین 5/6 تا 7 است و جلای شیشه ای روشن دارد.
آخرین طبقه بندی ژادئیت (جید) به این صورت است.
طبیعی و بهسازی نشده- پلیمری و بهبود یافته- رنگ شده- رنگ شده و پلیمری بهبود یافته.
نفریت کم رونق در بازار صنعت طلا و جواهرسازی
(Nephrite)نفریت
نفریت در اکثر نقاط دنیا یافت می شود ولی به اندازه جید در بازار صنعت طلا و جواهرسازی مصرف ندارد و مورد استفاده آن بیشتر در وسائل تزئینی بوده و یا روی آنها کنده کاری می کنند.
هاله های قهوه ای رنگ موجود در این سنگ در اثر اکسید شدن قسمت هایی از سنگ به وجود آمده است، اما این بهانه خوبی است که در هنگام کنده کاری و حکاکی بتوان از وجود هر دو رنگ (سبز و قهوه ای) استفاده کرد. تنوع رنگ نفریت کمتر از ژادئیت است.
رنگ سفید و سبز مات همراه با خال های سیاه رنگ نیز از این سنگ وجود دارد. رنگ سبز براق و زرد آن از اهمیت بیشتری در صنعت طلا و جواهرسازی برخوردار است. روش های بهسازی آن شبیه به ژادئیت بوده و سختی آن معادل 6.5 و وزن مخصوص نفریت برابر 3 است.
این سنگ به شدت شکننده است و بنابر این تراش و کار با آن محدودیت ایجاد می کند. مهمترین منابع آن در زلاندنو، آمریکا، صربستان، و آمریکای جنوبی است.
در صنعت طلا و جواهرسازی، سنگ نفریت مشابه و بدل زیادی دارد، از قبیل بوئیت (نوعی سرپنتین) کریزوپراز، کلدسدونی رنگ شده، زمردهای بی ارزش، گارنت مصنوعی، آمازونیت، پرنیت و سنگ مرمر. این سنگ زیر چلسی فیلتر رنگ سبز را نشان می دهد اما نمونه های جایگزین آن اکثراً رنگ قرمز را نشان می دهند.
هنگام خرید این سنگ دقت کنید که از فروشگاه معتبر آن را تهیه کرده و از فروشندگان اطمینان حاصل کنید و هرگز از دست فروشان برای تهیه آن درخواست نکنید.
در آمریکای جنوبی وسائلی با طرح آنتیک تولید می شود که مواد اولیه آن از جید بوده ولی بعداً در کوره پخت می شوند این عمل با اکسید کردن سنگی که ذات خوب دارد به وقوع می پیوندد.
خواص درمانی :
خواص درمانی این بلور یکسان است. جید سبز را به راحتی می توان برای بچه ها تهیه کرد و مثل جواهرآلات معمولی مورد استفاده قرار داد. کودکان حساس و هیجانی اغلب به یک وسیله محافظت کننده احتیاج دارند که همراهشان باشد و از این طریق مطمئن شوند که احساساتشان بر آنها غلبه نمی کند.
این سنگ اعتماد به نفس و اتکا به خویشتن را در بچه ها تقویت می کند و آنها را از چشم بد محافظت خواهد کرد. تنفس را عمیق می کند و مشکلات قلبی را به طور کلی از بین می برد.
جید می تواند سیستم کلیه ها و ادرار را تنظیم و از بی اختیاری آن در بچه ها و سالخوردگان جلوگیری کند.
